Mất khứu giác là triệu chứng thường gặp trong một số bệnh lý với các nguyên nhân đa dạng nhưng chủ yếu là do nghẹt mũi hoặc chấn thương não. Mũi không ngửi được có thể gây ra những ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống, nguy hiểm hơn có thế dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khác. Vì vậy, bạn cần biết được mất khứu giác là gì? Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng mất khứu giác và cách khắc phục. Hãy cùng guadalajaracultura.com chúng tôi tìm hiểu tình trạng bệnh này qua bài viết sau đây.
Contents
I. Hiện tượng mất khứu giác
Mũi là một trong năm giác quan có chức năng cảm nhận mùi. Mỗi thụ thể thần kinh ở trong mũi sẽ đảm nhận việc tiếp xúc với một số mùi nhất định. Tín hiệu này sẽ được chuyền về não bộ để xác định được mùi của sự vật.
Mất khứu giác là tình trạng xảy ra khi bạn không gửi được hoặc mất đi cảm giác ngửi mùi. Tình trạng này xảy ra có thể là do mũi, não bị chấn thương hoặc một số trường hợp mất khứu giác là do bẩm sinh. Bất kỳ một vấn đề nhỏ nào trong hệ thống khứu giác như tắc nghẽn trong mũi, niêm mạc bị viêm, thần kinh khứu giác hay não bị thay đổi chức năng đều có thể gây ra hiện tượng mất khứu giác.
Tùy vào nguyên nhân mà mất khứu giác có thể một phần (Hyposemia) hoặc toàn phần (Anosmia), hay có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn. Thông thường hiện tượng mất mùi chỉ là dấu hiệu và triệu chứng của những bệnh lý nhẹ, hiếm khi là triệu chứng của các bệnh nghiệm trọng nhưng nó cũng làm ảnh hưởng đến người bệnh.
Việc không thể gửi được sẽ làm cho bạn không còn hứng thú với thức ăn dẫn đến suy dinh dưỡng, giảm cân và lâu ngày có thể dẫn đến trầm cảm. Nếu khứu giác không cảm nhận được mùi khiến cho vị giác chỉ có thể cảm nhận được một vài hương vị và điều này sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Việc tự phục hồi lại chức năng của mũi còn phụ thuộc vào vấn đề thời gian. Do đó, khi có vấn đề xảy ra cần đến bệnh viện để kiểm tra, tìm ra nguyên nhân và có cách điều trị hợp lý.
II. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất khứu giác
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng mất khứu giác mà sẽ có cách điều trị khác nhau. Việc điều trị đúng nguyên nhân sẽ giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại được khứu giác và đồng thời không để lại nhiều biến chứng nguy hiểm về sau. Vậy nguyên nhân gây ra mất khứu giác là gì?
1. Do kích ứng tạm thời hoặc do tắc nghẽn niêm mạc
Những kích ứng tạm thời hay niêm mạc bị tắc nghẽn là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra mất khứu giác. Các tác nhân gây ra kích ứng như:
- Sốt, cảm lạnh hoặc cảm cúm thông thường
- Nhiễm trùng xoang (viêm xoang cấp tính)
- Viêm mũi không dị ứng như nghẹt mũi mãn tính hoặc do hắt hơi không liên quan đến dị ứng.
2. Do đường mũi bị cản trở
Đường mũi bị cản trở bởi các vật cản hoặc các điều kiện khác làm cho không khí đi qua mũi bị ngăn lại. Các yếu tố cản trở này có thể là do: Khối u, biến dạng xương bên trong mũi hoặc do Polyp mũi.
3. Do não hoặc dây thần kinh bị tổn thương
Nguyên nhân này ít phổ biến hơn. Não hoặc dây thần kinh dẫn đến trung tâm khứu giác của não mà bị tổn thương hay bị ảnh hưởng xấu đi do các nguyên nhân như: Phình động mạch não, tiểu đường, lão hóa, phơi nhiễm hóa chất từ dung môi hoặc từ thuốc trừ sâu,… Ngoài ra cũng có thể là do những hội chứng của các bệnh như: Hội chứng Kallmann, hội chứng Alzheimer, hội chứng Klinefelter ở nam giới,…
Bên cạnh đó, khứu giác cũng sẽ bị ảnh hướng nếu như bạn làm phẫu thuật nâng mũi hay sử dụng các loại thuốc có chứa kẽm. Mất khứu giác cũng có thể là do các nguyên nhân như dùng thuốc kháng sinh, các bệnh về thận, gan, sử dụng ma túy, rượu bia, thiếu vitamin B12,…
Ngoài những nguyên nhân được kể trên, một nguyên nhân khó phổ biến hiện nay gây ra hiện tượng mất khứu giác và vị giác là do nhiễm Covid-19. Nếu bạn đột nhiên bị mất khứu giác, vị giác và kèm theo một số triệu chứng như ho, sốt,.. thì bạn nên suy nghĩ tới trường hợp này.
III. Đối tượng có nguy cơ cao bị mất khứu giác
1. Đối tượng có nguy cơ mất khứu giác
Mất khứu giác là tình trạng thường gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng nữ giới bị ảnh hưởng nhiều hơn ở nam giới. Bạn có thể kiểm soát tình trạng mất khứu giác bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ.
2. Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Trường hợp mất khứu giác do cảm lạnh, dị ứng hay viêm xoang cấp tính đa số sẽ tự khỏi sau vài ngày. Nhưng nếu thời gian hồi phục lâu hơn bạn có thể gặp bác sĩ để được sử dụng một số loại thuốc nhằm loại trừ tình huống bệnh trở nặng thêm.
Mất khứu giác đôi khi có thể được điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Khi đó bạn sẽ được bác sĩ chỉ định những loại thuốc kháng sinh có thể điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc loại bỏ các tác nhân làm nghẽn đường mũi. Mất khứu giác có thể vĩnh viễn ở trong một số trường hợp, đặc biệt khi bạn trên 60 tuổi, lúc này bạn sẽ có nhiều nguy cơ cao gây mất khứu giác.
IV. Phòng ngừa và điều trị mất khứu giác
Vì tình trạng này có thể xảy ra ở bất kì độ tuổi nào. Chính vì thế, cách tốt nhất là chủ động phòng ngừa và tích cực điều trị.
1. Phòng ngừa mất khứu giác
- Các tốt nhất để phòng ngừa mất khứu giác đó chính là phòng các nguyên nhân như cảm cúm, viêm xoang cấp tính, viêm đường hô hấp trên,…
- Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để tránh không khí lạnh và khói bụi
- Thường xuyên dùng nước muối sinh lý để rửa mũi 2- 3 lần/ngày
- Luyện tập khứu giác bằng cách ngửi mùi thức ăn, mùi hoa để kịp thời phát hiện ra những bất thường ở mũi
- Không sử dụng thuốc lá.
2. Các biện pháp chẩn đoán mất khứu giác
Để chẩn đoán mất khứu giác cần dựa vào các triệu chứng, khám mũi hoặc toàn thân, đồng thời hỏi về tiền sử bệnh lý. Các bác sĩ sẽ đặt ra những câu hỏi như thời gian bắt đầu mất khứu giác, có ngửi được mùi nào hay không, vị giác có vị ảnh hưởng hay không, bạn có thể nếm thức ăn được không,… Qua từng trường hợp, bạn có thể thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm như:
- Chụp cắt lớp vi tính (CT), dùng tia X để kiểm tra chi tiết hộp sọ
- Chụp cộng hưởng từ (MRI), dùng sóng vô tuyến để xem chi tiết cấu trúc não
- Chụp X-quang hộp sọ
- Nội soi mũi.
3. Các phương pháp điều trị mất khứu giác
Nguyên tắc điều trị mất khứu giác là điều trị các nguyên nhân gây ra rối loạn khứu giác. Nếu người bệnh bị mất khứu giác do viêm mũi dị ứng, viêm khoang nhiễm khuẩn, u tân sinh, Polyp hay những bất thường trong cấu trúc của khoang mũi thì cần phải điều trị từ chuyên khoa bệnh này.
Mất khứu giác có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu tìm ra nguyên nhân và điều trị sớm. Vậy phương pháp điều trị mất khứu giác là gì? Điều trị mất khứu giác các bác sĩ còn tùy thuộc vào nguyên nhân vì thế hiện nay có các phương pháp điều trị sau:
- Dùng thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc để loại bỏ những vật cản chặn đường mũi.
- Phẫu thuật Polyp mũi, viêm xoang, lệch vách mũi để tăng sản mãn tính
- Sử dụng thuốc kháng Histamin, liệu pháp Glucocorticoid
- Dùng kẽm và vitamin, nhất là sử dụng vitamin A
- Người bệnh mất khứu giác thần kinh thường không có phương pháp điều trị mà cần phải cắt các tác nhân gây hại như thuốc lá, các chất độc hại có trong không khí.
Tình trạng bị mất khứu giác có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như công việc. Chính vì thế, nếu thấy những biểu hiện của mất khứu giác bạn nên đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. Hy vọng với những thông tin về mất khứu giác là gì đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này.